MUSHKILADAHA AFKAARTA EE DUNIDA ISLAAMKA.

Waxaa qoray Ayuub Xaaji Axmed

————‐——————

𝐌𝐨𝐰𝐪𝐢𝐟𝐤𝐚 𝐛𝐚𝐧𝐢𝐢’𝐚𝐚𝐝𝐚𝐦𝐤𝐚 𝐦𝐚𝐫𝐤𝐚 𝐮𝐮 𝐠𝐨’𝐝𝐨𝐨𝐧𝐬𝐚𝐧 𝐲𝐚𝐡𝐚𝐲.

Mowqifka banii’aadamka marka uu go’doonsan yahay wuxuu noqon karaa mid maaddi ah – sida uu yahay dhaqanka reer Galbeedka ama mid fikradeed sida uu yahay dhaqanka Islaamka.

Muslimka waxaa laga doonayaa inuu qaado hal fikrad oo saldhig u ah noloshiisa: Jacaylka wanaagga iyo nacaybka sharka.

Marka uu qofku gooni isu taago, oo kalinimo ku jiro, wuxuu dareemaa bannaani weyn oo koonka ah. Laakiin sida uu bannaanidaas u buuxiyo ayaa ah midda go’aamisa nooca dhaqankiisa iyo ilbaxnimadiisa,

tusaale ahaan:

astaamihiisa gudaha iyo dibadda iyo doorka taariikhd ee uu bulshada kaga jiro.

Habka Koowaad: Qofka wuxuu eega agagaarkiisa hoose ama waxa ku hareeraysan. Wuxuu ku dadaalaa in uu helo, hantiyo, la xariiro waxyaabaha maaddiga ah. Indhihiisa wuxuu u adeegsadaa sidii uu wax u arki lahaa una hantiyi lahaa. Habkan wuxuu dhalinayaa dhaqan ku saleysan tignoolajiyad iyo xukun, kaasoo xoogga saara horumar maaddi ah iyo awoodda lagu maamulo nolosha.

Habka Labaad: Qofka wuxuu eegaa Samada kaddibna wuxuu ku fikiraa Sancada makhluuqaadka Eebe, wuxuu su’aal ka keenaa waxa ka sareeya jiritaanka muuqda. Wuxuu raad raacayaa xaqiiqda, iimaanka, iyo akhlaaqda. Habkan wuxuu dhalinayaa dhaqan ku saleysan ilbaxnimo iyo iimaan.

—

Fikradaha Islaamka iyo Midda Reer Galbeedka

Dhaqanka reer galbeedku wuxuu doorbiday habka koowaad, wuxuuna xoogga saaray wax soo saar, tignoolajiyad, iyo muuqaal qurux badan. Halka dhaqanka Islaamku uu xoogga saaray midda labaad—taas oo ah xoojinta akhlaaqda, aaminaadda Gaybka ( wax aan wali dhicin), iyo in la raadiyo xaqiiqda nolosha.

Muslimka waxaa lagu waajibiyey in uu qaato hal aragti: jacaylka wanaagga iyo nacaybka xumaanta. Sida uu Qur’aanku leeyahay:

“Waxaad tihiin ummad tan ugu khayr badan taas oo looso daahiriyay dadka; waxaad faraysaan wanaagga, waxaad reebaysaan xumaanta, waadna rumaysan tihiin Ilaahay.”

(Aal Cimraan 3:110)

Gabagabo

Go’doonka qofku ma aha kaliya xaalad nafsi ah, balse waa fure muhim u ah fahamka ilbaxnimooyinka. Sida uu qofku uga jawaabo dareenka bannaanida ayaa si toos ah u saameeya dhaqankiisa, fikirkiisa, iyo doorka uu ku leeyahay taariikhda aadanaha.

𝐋𝐨𝐨𝐥𝐚𝐧𝐤𝐚 ugu horreeya

Kuma ayaan ahay? Yaan ku aftirsanaaya ( Ma qiyam diineed baan u nisba sheegtaa mise Cunsur (Bulsho/Dal/qabiil) ayaan u nisbad sheegtaa?

Waa su’aasha go’aaminaysaa masiirkaaga qofeed iyo sida aad ugu guulaysan karto dunidaan uu loollanka hareereeyay.

Qofka dhallinyarada ah haddii uu garto qofka uu yahay waxaa u fududaanaysa in uu garto waxa uu halkaan u joogo, sababta loo abuuray taasna waxay ka caawinaysaa in uu waqtigiisa ilaaliyo.

Haddii aad ku aftirsato diin, waxyi, Samo, malaa’ig, ambiyo, xalaal, xaaraan , Karaahi, baadil waa waxa micnaha u samaynaaya nolosha, halka reee galbeedku marka ay ubadkooda baraayaan waxa la yiraahdo (Identitiy) ama aftirsiimada ay ku barbaariyaan ubadkooda, “waxa aan nahay Cunsur ama bulsho ku aftirsata luuqad sida ( Faransiis, Taliyaani IWM.)”

Tusaale haddii aad maanta la kulanto qof dhallinyara ah ee faransiis ah oo aad waydiiso kuma ayaad tahay, jawaabta ugu horreysa ee uu kusiinaayo ma aha mid diin ku qotonta sida “waxaan ahay islaam, Kirishtan IWM balse waa jawaab ku qotonta cunsur ama Bulsho, jawaabtiis ugu horraysaa waa : waxaan ahay muwaadin faransiis ah.

Ka muslim ahaan, adiga ayaa iska leh doorashada, in aad tiraahdo ” Waxaan ahay addoon ilaaheey” اني عبدالله” ama in aad noqotid ، عبدالله، وعبد الوطن، وعبد القبيلة الخ.

Aniguse waxaan ku leehay قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصَالَهُ دِينِي

“Dheh, waxaan Caabudaaya Alle, aniga oo u kali yeelaaaya cibaadadiisa”

Wax qurux badan maaha in addoonimadu kugu fara badato.

Nebi muxamad NNKH waxa uu yiri “

“تعس عبد الدينار، وعبد الدرهم، وَعَبْدُ الحيصة، إن أغطي رَضِي، وَإِنْ لَمْ يُعْطَ خط، تعس واتكس، وإذا شيك فلا اقش، طوني لِعَبْدِ آخذ بِعِنَانِ فَرَسِهِ في سبيل الله، أشعث رأسه، مغبرة قدماه، إن كان في الحراسة، كان في الحراسة، وإن كان في الشاقة كان في الشاقة، إن اسْتَأْدَّنَ لَمْ يُؤْدَن َله، وإن شفع لا يشفع”

Qaybta hore ee xadiiska waxay dhaleeceyneysaa dadka adduunka ku jeclaaday maal iyo raaxo, noloshoodana u hurey wax la taaban karo.

Qaybta dambe waxay ammaaneeysava addoonka Alle u hibeeyey naftiisa – ka aan muuqaal iyo sharaf ka helin bulshada, balse llaahay agtiisa ku fadhiya darajo sare sababtoo ah daacadnimadiisa, tawfiiqdiisa, iyo u adeegidda diinta si kalsooni ah.

#ayubhajiahmed